پل بسفر استانبول

پل بسفر استانبول

پل بسفر ( انگلیسی: Bosphorus Bridge، ترکی: Boğaziçi Köprüsü ) یا پل شهدای 15 جولای ( 15 Temmuz Şehitler Köprüsü )، یا اولین پل بسفر یا پل اول ( Birinci Köprü )، یکی از سه پلی است که در امتداد تنگه ی بسفر امتداد پیدا کرده است ( دو پل دیگر پل سلطان محمد فاتح و پل سلطان سلیم یاووز هستند ) و در نتیجه اروپا را به آسیا متصل می کند. این پل یکی از تصاویر شناخته شده از ترکیه در کنار بناهای تاریخی ای مانند ایا صوفیه است و در همه فصل ها گردشگرانی را در تور استانبول به این شهر جذب میکند. 

تاریخچه ی پل بسفر طولانی و پربار است. ایده ی پل اولین بار حوالی سال 500 قبل از میلاد مطرح شد؛ زمانیکه داریوش، امپراتور ایرانی، پلی موقتی جهت تعقیب سکاهای فراری بر روی تنگه ی بسفر ساخت. در سال 480 قبل از میلاد، پل موقتی دیگری بر فراز تنگه ی داردانل یا هلسپونت ( تنگه ای واقع در جنوب شهر و دریای مرمره ) ساخته شد. این پل توسط پادشاه ایرانی خشایار شاه جهت حمله به نیروهای یونان و اسپارتا بنا شده بود. این دو پل تاریخی موقتی بودند تا زمانیکه در سال 1973 پل اول در استانبول، ترکیه ساخته شد. تا آن زمان، تمامی حمل و نقل های صورت گرفته از میان تنگه، با قایق انجام میشد؛ امروزه این قایق ها هنوز هم جهت حمل و نقل استفاده می شوند و وسایل نقلیه ی محبوبی جهت گشت و گذار و گردش های دریایی در امتداد رود بسفر هستند.

تاریخچه ی نوین پل بسفر در سال 1900 آغاز شد؛ زمانیکه شرکت راه آهن بسفر پلان هایی شامل یک راه آهن بین دو قاره را طراحی کرد. تا سال 1957 که ترکیه هنوز یک جمهوری مستقل نشده بود، تصمیم جدی ای برای شروع ساخت بنا گرفته نشد. ساخت و ساز در سال 1970 آغاز و ساخت پل یک روز پس از 50 امین سالگرد استقلال کامل گشت. شرکت مهندسی انگلیسی ای که طراحی پل بسفر را بر عهده داشته، چندین پل معروف دیگر از جمله پل بندرگاه آوکلند ( Auckland Harbour ) در نیوزلند، پل هامبر ( Humber ) در انگلستان و پل رود ولتا ( Volta River ) در آفریقای غربی را طراحی کرده است.

پل اول استانبول نزدیکترین بنا به دریای مرمره است و در نزدیکی برج گالاتا - دروازه ای به جاذبه های شهر قدیمی مانند کاخ توپکاپی و بازار بزرگ - قرار گرفته است. از آنجاییکه این مسیر توسط بیشتر توریست ها و برای اکثریت تجارت ها مورد استفاده قرار میگیرد، بسیار پر ازدحام است؛ پل سلطان محمد فاتح به همین دلیل ساخته شده است.

پل بسفر مدخلی به دریای مرمره و ساحل شمالی ترکیه می باشد. در این مکان شهر بورسا که به خاطر حمام های ترکی اش معروف است و استان چاناکاله که دروازه ای به دریای مرمره و اژه و جزایر زیبای یونانی است، قرار دارند.

تقریبا تمامی بازدید کننده های شهر در طول مدت اقامتشان از روی این پل خوش منظره گذر کرده یا زیر آن قایق سواری کرده اند. در طول روز مناظر زیبایی از مناره ها و گنبد های رفیع مسجد آبی و ایا صوفیه در پس زمینه ی پل بسفر قابل مشاهده اند. در طول شب نورهای کامپیوتری ال ای دی با الگوها و رنگ های مختلف پل را مزین می کنند.

ساخت پل بسفر

نخست وزیر عدنان مندرس در سال 1957 تصمیم به ساخت پلی بر فراز بسفر گرفت. در سال 1968 برای انجام مهندسی سازه، قرار دادی با شرکت انگلیسی فریمن فاکس و شرکا ( Freeman Fox & Partners ) بسته شد. مهندسین انگلیسی مشهور، سر گیلبرت رابرتز، ویلیام براون و مایکل پارسونز که همچنین پل های هامبر، سورن ( Severn ) و فورث رود ( Forth Road ) را ساخته بودند، طراحی پل بسفر را بر عهده گرفتند. ساخت بنا در فوریه سال 1970 آغاز گشت و رئیس جمهور جودت سونای و نخست وزیر سلیمان دمیرل در مراسم برگزار شده شرکت کردند. شرکت ترکیه ای ساخت و ساز و صنایع انکا ( Enka Construction & Industry Co. ) با پیمان کاری کمپانی پل و مهندسی کلیولند انگلستان ( Cleveland Bridge & Engineering Company ) و هاتچیف ا.گ. آلمان ( Hochtief AG ) ساخت پل را بر عهده گرفتند. 35 مهندس و 400 مرد روی پروژه کار میکردند. پل در تاریخ 30 اکتبر 1973 تکمیل و توسط رئیس جمهور فخری کوروترک و نخست وزیر نعیم تالو افتتاح شد. هزینه ی ساخت برج 200 میلیون دلار (  1/07 میلیارد دلار با توجه به قیمت دلار در سال 2016 ) شد. در هنگام افتتاح، با توجه به اینکه پل بسفر بعد از پل موقتی خشایار شاه، اولین پل بین آسیا و اروپا بود، نهایت استفاده از آن صورت گرفت.

عملکرد پل بسفر

بزرگراه روی پل 8 لین دارد. سه لین استاندارد، یک لاین اورژانسی و یک پیاده رو به صورت دو طرفه قابل استفاده هستند. صبح های روزهای کاری بیشتر ترافیک به سمت غرب و اروپا است و بنابراین 4 لین از 6 لین به سمت غرب و تنها دو لین به سمت شرق باز هستند. از طرف دیگر، عصر روزهای کاری چهار لین به ترافیک سمت شرق و دو لین به ترافیک سمت غرب اختصاص داده می شوند.

در 4 سال اول پس از تاسیس، عابران پیاده می توانستند از طریق آسانسور های داخل برج های دو طرف پل به پل بسفر دسترسی داشته و روی آن راه بروند. امروزه هیچ عابر پیاده یا وسایل نقلیه ی تجاری از قبیل کامیون اجازه ی عبور از روی پل را ندارد.

امروزه روزانه حدود 180000 وسیله ی نقلیه به هر دو جهت پل بسفر رفت و آمد می کنند که 85% این وسایل را اتومبیل ها تشکیل می دهند. در 29 دسامبر 1997 یک میلیارد وسیله ی نقلیه از پل عبور کردند. زمانیکه روی پل کاملا پر باشد، میانه ی پل حدود 90 سانتی متر خم می شود.

استفاده از پل بسفر با پرداخت عوارض امکان پذیر است و در نزدیکی پل، در سمت آسیایی، عوارضی با 13 دکه قرار دارد. برای رفتن از اروپا به آسیا عوارض دریافت میشود اما عبور برعکس این مسیر هزینه ای ندارد.

برای جلوگیری از معطلی، از سال 1999 بعضی از دکه های عوارضی ( شماره ی 9 تا 13 )، واقع در سمت چپ، تنها با سیستم های پرداخت از راه دور  (ترکی: OGS ) کار کرده و شخصی در آن ها کار نمیکند. علاوه بر OGS، در سال 2005 در برخی از دکه های عوارضی سیستم پرداخت با کارت های هوشمند بدون نیاز به تماس (  KGS ) راه اندازی شد.

از 3 آوریل 2006، دکه های عوارضی از پذیرش پرداخت نقدی خودداری کرده و تنها OGS و KGS قبول می کنند. میتوان قبل از رسیدن به عوارضی پل ها و بزرگراه ها، از ایستگاه های مختلف دستگاه های OGS یا کارت های KGS تهیه کرد.

از آوریل 2007، سیستم نور ال ای دی کاملا کامپیوتری ای با رنگ ها و الگوهای مختلف، ساخت شرکت فیلیپس، در شب ها پل را نورانی میکند.

در سال 2012، OGS و KGS با سیستم جدید  HGSکه از تکنولوژی شناسایی فرکانس رادیویی ( RFID ) استفاده میکند، جایگزین شدند.

تاریخچه ی پل بسفر

اکتبر هر سال، مراسم سالانه ی ماراتنِ بین قاره ایِ استانبول اوراسیا، از مسیرش از آسیا به اروپا از پل بسفر عبور میکند. در زمان ماراتن وسایل نقلیه اجازه ی عبور از پل را ندارند. در ماه اکتبر بازدید کننده ها در رویداد "fun run" شرکت کرده و با پای پیاده از روی پل بسفر عبور می کنند. بسیاری به پیکنیک رفته و از منظره ی پل لذت می برند. 

پشت اسکناس های 1000 لیره ای مربوط به سال های 1978 تا 1986 طرح پل بسفر نقش شده بود. در ساعت 07:00 صبح به وقت محلی در تاریخ 15 می 2005، ستاره ی تنیس آمریکایی، ونوس ویلیامز با تنیسور برجسته ی ترک، اپیک سن اوغلو، روی پل مسابقه ای نمایشی دادند که اولین مسابقه ی تنیس برگزار شده بین دو قاره بود. این رویداد برای ارتقاء جام تنیس زنان استانبول برگزار شده بود و 5 دقیقه طول کشید. پس از این نمایش، هر دو تنیسور توپی را به داخل تنگه ی بسفر پرتاب کردند.

علاقمندان سفر به شهر استانبول میتوانند با مراجعه به وبسایت گلفام سفر وارد قسمت تور ترکیه شده و تور مورد نظر خود را رزرو نمایندو 

در 17 جولای 2005، به وقت محلی 10:30، راننده ی فرمول یک انگلیسی، دیوید کولتارد، به صورت نمایشی ماشین مسابقه ی رد بولش را از سمت اروپایی به سمت آسیایی راند و پس از یک چرخش ماهرانه در نزدیکی عوارضی به سمت اروپایی بازگشت. او ماشینش را در باغ دلمه باغچه – جایی که سواری اش را آغاز کرده بود - پارک کرد. در هنگام عبور از پل، ماشین فرمول یک کولتارد به دلیل عبور از دکه های عوارضی بدون پرداخت عوارض توسط سیستم نظارت اتوماتیک ثبت و 20 یورو جریمه شد. تیم او جریمه را پرداخت کرد.

در 5 نوامبر 2013 گلف باز شماره یک جهان، تایگر وودز، که برای بازدید از مسابقات گلف 2013 Turkish Airlines Open که بین 7 و 10 نوامبر برگزار میشد آمده بود، با هلیکوپتر به پل بسفر آورده شد و چند ضربه ی نمایشی از سمت آسیایی به سمت اروپایی پل، که برای یک ساعت بسته شده بود، انجام داد.

در 15 جولای 2016، پل بسفر توسط بخشی از نیروهای مسلح ترکیه در تلاش برای کودتا بسته شد، ولی سربازهای درگیر در ماجرا روز بعد خود را به نیروهای پلیس تسلیم کردند. در 25 جولای 2016، نخست وزیر بن علی ییلدیریم اعلام کرد که پل بسفر به پل شهدای 15 جولای تغییر نام می دهد.

علاقمندان به سفر میتوانند به وب سایت ​آژانس مسافرتی گلفام سفر مراجعه نموده و تور مورد نظر خود  را رزرو نمایند.